.: O Wartog³owcu
Mapka Wartog³owca z Kroniki Parafialnej
Nazwa Wartog³owiec pojawi³a siê pierwszy raz w dokumencie, jaki pan na Pszczynie - Abraham Promnic, wystawi³ Jerzemu Kaczorowskiemu w roku 1856.
W koñcowym fragmencie tego dokumentu czytamy, ¿e: "A tak¿e sprzeda³em mu dziedziczny mój staw, zwany Wartog³owiec, który le¿y pod stawkiem Droba, a powy¿ej Tuzinca i pozwalam mu, aby go sobie podwy¿szy³.
Zezwalam mu te¿ na zbudowanie m³ynka [m³yna] pod tym¿e Wartog³owcem".
Nazwa Wartog³owiec jest do¶æ dawna.
"Wartog³ów" oznacza³o cz³owieka o "wartkiej g³owie, czyli mo¿na powiedzieæ: cz³owieka niespokojnego (czasownik wartog³owieæ znaczy³ tyle, co "dostawaæ zawrotu g³owy")".
Podczas gdy do koñca XVI w. znane by³y w tutejszych wsiach tylko dwa rodzaje ludno¶ci wie¶niaczej: kmieæ (sod³ak lub siedlak) i zagrodnik, to teraz dochodzi trzecia warstwa - cha³upników.
Warstwa ta powsta³a z synów kmieci i zagrodników, niemaj±cych zajêcia w gospodarstwach rodzicielskich. Natomiast szybko rosn±ce folwarki pañskie potrzebowa³y nowych r±k do pracy. Cha³upy te powstawa³y nie na roli wiejskiej, ale pod lasem lub w samych lasach opodal wsi, na nowo wykarczowanym gruncie, odstêpowanym za pewn± op³at± przez pana - cha³upnik jednak sam musia³ sobie ów grunt "przysposobiæ".
Tak rozrasta³y siê przysió³ki tyskie.
O osadzie cha³upniczej w Wartog³owcu wspominaj± ¼ród³a w roku 1710, choæ z pewno¶ci± ju¿ pod koniec XVII w. sta³y tu cha³upy.
W roku 1738 przysió³ek ten by³ ju¿ do¶æ du¿y, bo liczy³ 22 osiedla cha³upnicze.
Od tego roku, do roku 1800 przyby³a tu tylko jedna karczma, wspomniana w 1780.
W roku 1871 mieszka³o tu 490 osób w 56 domach, by³ to wiêc najludniejszy przysió³ek.
W 1938 roku Wartog³owiec liczy³ 930 mieszkañców.
Nazwiska z XVIII-wiecznych dokumentów s± jeszcze dzi¶ znane w Wartog³owcu, np. Bogacki, Cioska, Liszka, Pilszek, Sojka, Szojda, Szczepanek i inne.
|
|
Trwa ³adowanie...
|